Scootmobiel, kindjes op een driewieler, (elektrische) bakfiets, e-biker, racefiets, elektrische step, gewone fietsen: alles rijdt door elkaar op het fietspad. Vooral het verschil in snelheid zorgt voor angstige situaties en conflicten. Een fietser rijdt gemiddeld 18 kilometer per uur. Scootmobielen halen snelheden van 7 tot 20 km/u. E-bikes, elektrisch aangedreven bakfietsen, elektrische steps en racefietsers zoeven hen voorbij met gemiddeld 25 km/u. En dat alles passeert elkaar op zo’n 2.30 meter (de breedte van een gemiddeld fietspad).

Hét recept voor ongelukken, denk je dan. Maar dat kan Teun Uijtdewilligen van het SWOV (Instituut voor Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid) niet bevestigen. ,,Wat het effect is van al die verschillende gebruikers, daar is nog geen onderzoek naar gedaan”, zegt de onderzoeker. ,,We weten wel dat er elk jaar meer fietsers betrokken zijn bij ongelukken. Jaarlijks raken meer dan zesduizend mensen ernstig gewond in het verkeer en 60 tot 70 procent daarvan is fietser. Logisch, want er zijn steeds meer fietsers. Dan kun je verwachten dat er meer ongelukken zijn. Dat ouderen vaker een ongeluk krijgen, is ook verklaarbaar. Zij blijven steeds langer mobiel, mede door de e-bike, en zijn het meest kwetsbaar. Als zij vallen, hebben ze eerder botbreuken.”

Bij dertigers die grote afstanden naar hun werk moeten afleggen en liever op de fiets stappen dan in de auto, wint de speedpedelec aan populariteit. Ruud de Wolf uit Dishoek vertelde deze week in deze krant over zijn speedpedelec, waarmee hij snelheden tot 45 km/u haalt. Dagelijks rijdt hij – mét helm op en kentekenplaatje achterop zijn fiets – over de autoweg naar zijn werk. En dat roept dan weer veel weerstand en woede op bij automobilisten, ervaart hij elke dag. Ook op zijn verhaal in de PZC kwamen veel reacties van automobilisten die de snelle fietsen ‘levensgevaarlijk’ noemen. De Wolf heeft geen keus: een speedpedelec mag alleen op de autoweg óf op een fietspad waar ook brommers op mogen rijden.

,,Voor zijn eigen veiligheid zou hij beter op het fietspad kunnen rijden”, zegt Teun Uijtdewilligen ,,Maar voor fietsers is het beter als een speedpedelec zich niet op het fietspad begeeft. Eigenlijk rijdt een speedpedelec net te langzaam voor de rijbaan en te snel voor het fietspad.”

Met al die kritiek zou je bijna vergeten dat Nederland toch echt een fietsland is. ,,Nederland is toonaangevend op het gebied van de fiets-infrastructuur”, bevestigt Uijtdewilligen. Maar dat netwerk van fietspaden en fietsvoorzieningen, is aan verbetering toe. Uijtdewilligen: ,,Veel fietspaden zijn te smal voor de hoeveelheid verkeer die er overheen gaat. Langs de fietspaden staan te veel obstakels zoals paaltjes en verkeersborden, die voor eenzijdige ongevallen zorgen. Ook schuine in plaats van rechte trottoirbanden helpen om fietsongelukken te voorkomen.”

Op dit moment ligt er in de Randstad al een netwerk van fietssnelwegen (doorfietsroutes). Het zijn snelle, brede en comfortabele fietsroutes waarop de fietser geen gemotoriseerd verkeer tegenkomt, zonder kruisingen en stoplichten, die stedelijke gebieden met elkaar verbinden. De Fietsersbond pleit voor de aanleg van méér doorfietsroutes: ideaal voor scholieren en forensen. Onderzoeker Uijtdewilligen kan zich voorstellen dat doorfietsroutes ook het platteland beter kunnen ontsluiten. Elektrisch vervoer hoeft op zo’n fietssnelweg de langzame fietsers niet in de weg te zitten. ,,Wat je wilt, is de snelle en langzame fietsers uit elkaar halen. Dat zou op zo’n doorgaande route voor forensen kunnen.”

Op zulke wegen zouden zelfs speedpedelecs tóch veilig kunnen rijden, bepleitten RAI en Fietsersbond een aantal jaren geleden. Speedpedelecs helpen bij het tegengaan van files en zijn bij uitstek geschikt voor woon-werkverkeer, vindt de RAI (Rijwiel- en Automobiel Industrie). Speedpedelecs dragen bij aan de oplossing van mobiliteits- en milieuproblemen, vindt ook de Fietsersbond.